Copyright konica
Dikur i lidhur vetëm me burrat, testosteroni po bëhet gjithnjë e më i pranishëm në diskutimet për shëndetin e grave. “Askush nuk do të fliste për testosteronin për gratë disa vite më parë,” thotë Susan Davis, profesore në Universitetin Monash dhe një nga kërkueset kryesore në këtë fushë. “Tani është gjithkund.” Ndërsa gratë kërkojnë mënyra për të lehtësuar simptomat e menopauzës, nga afshet papritura te ulja e dëshirës seksuale, testosteroni po promovohet si zgjidhje për energjinë dhe humorin. Por Davis paralajmëron se “shumë mjekë po e përshkruajnë pa e kuptuar mirë”, ndërsa siguria dhe efektet afatgjata mbeten ende të paqarta. Çfarë bën testosteroni për gratë Edhe pse lidhet zakonisht me burrat, testosteroni është i domosdoshëm edhe për gratë. Ai prodhohet nga vezoret dhe gjëndrat mbiveshkore dhe ndikon në dëshirën seksuale, forcën e muskujve, shëndetin e kockave dhe humorin. “Është hormoni që kemi filluar ta kuptojmë më vonë te gratë,” thotë Nora Lansen nga Elektra Health. Pas një studimi të viteve 2000 që lidhi terapitë hormonale (HRT) me rrezik të shtuar për kancer gjiri e goditje në tru, interesimi për HRT-të ra ndjeshëm. Por kërkimet e fundit tregojnë se testosteroni mund të ndihmojë gratë pas menopauzës me dëshirë seksuale të ulët, gjendje e njohur si çrregullimi i dëshirës seksuale hipoaktive (HSDD). “Çdo studim tregon përfitime krahasuar me placebon,” thotë Davis. Sipas saj, shumë gra që ankohen për mungesë dëshire shpesh nuk merren seriozisht nga mjekët. Nëse kjo ndikon në mirëqenien personale apo marrëdhënien, testosteroni mund të jetë një opsion i vlefshëm. Megjithatë, dëshira seksuale ndikohet edhe nga faktorë të tjerë si stresi, marrëdhëniet, medikamentet apo shëndeti fizik. Rreth 60 për qind e grave që trajtohen përfitojnë ndjeshëm, por për disa të tjera një dëshirë më e ulët është thjesht normale. Për gratë para menopauzës, ende nuk ka prova që trajtimi me testosteron të ndihmojë. Çfarë nuk mund të bëjë (ende) Në internet qarkullojnë pretendime se testosteroni rrit energjinë, forcon kockat dhe ruan masën muskulore, por kërkimet nuk i mbështesin këto përfitime. “Shumë gra mendojnë se do të ndihen më energjike dhe me humor më të mirë, por nuk kemi të dhëna të mjaftueshme për ta vërtetuar,” thotë Davis. Studimet tregojnë përmirësime të lehta në humor, por jo më të mëdha se placeboja, ndërsa lidhja me shëndetin e kockave mbetet e paqartë. Një studim që Davis po drejton pritet të japë rezultate në vitin 2026. “Të pretendosh se testosteroni i zgjidh të gjitha është e nxituar,” shton Lansen. Pse mbetet një zonë gri Edhe pse testosteroni mund t’i ndihmojë disa gra, mungon një standard i qartë për përdorimin e tij. Vetëm Australia ka një formulë të miratuar për gratë; pjesa tjetër e botës, përfshirë SHBA-të, përdor doza të vogla të formulimeve për meshkuj, “rreth një të dhjetën e dozës mashkullore”, shpjegon Lansen. Por kjo hamendje mund të sjellë efekte anësore si akne, yndyrë në lëkurë, rënie flokësh ose rritje të qimeve trupore. “Kam parë gra të dëmtohen nga doza të larta,” thotë Davis. Nuk ka as prag të përcaktuar për “mungesë të testosteronit” te gratë, pasi nivelet e tyre ndryshojnë shumë dhe shpesh nuk lidhen me simptomat. Disa gra me nivele të ulëta nuk kanë asnjë problem, ndërsa të tjera me nivele “normale” mund të përfitojnë nga trajtimi. Për më tepër, format orale dhe injektuese sjellin më shumë rreziqe kardiovaskulare, ndaj ekspertët rekomandojnë xhel ose ngjitëset si më të sigurta. Si të veprohet me kujdes Nëse po mendoni për terapi me testosteron, specialistet këshillojnë që ajo të bëhet vetëm nën kujdes mjekësor. “Mos u vetëdiagnostiko dhe mos bli trajtime online pa ndjekje,” paralajmëron Lansen. Ajo shton se ekzistojnë edhe mënyra të tjera për të përmirësuar dëshirën seksuale dhe simptomat e menopauzës, përfshirë terapinë me estrogjen, ushtrimet fizike, reduktimin e stresit dhe medikamentet jo hormonale. “Është inkurajuese që më në fund po flitet hapur për këtë temë,” thotë ajo, “por duhet kujdes që entuziazmi të mos paraprijë shkencën.” / National Geographic
